Vanmorgen was ik te gast bij een Walkartlezing 'Intelligentie' van dr. Froukje D. Wirtz, die ze gaf tijdens de zondagochtendbijeenkomst in het kader van 'een preek van de leek', bij de Walkartgemeenschap te Zeist. Froukje had in september 2023 een recensie geschreven over ons aMI boek "Roeien met je oren" - (Meervoudige intelligenties in de praktijk). Enkele maanden later nodigde zij mij uit voor deze lezing, waarbij ze mijn toestemming vroeg het boek en enkele voorbeelden daaruit in haar lezing te mogen gebruiken. Alleen al haar wijze van uitnodigen (en mijn nieuwsgierigheid) zette mij ertoe aan de reis vanuit het zuiden naar Zeist te ondernemen.

De reis was het zeker waard. Ze startte haar betoog met de stelling dat 'verstand' in de psychologieboeken die ze erop nasloeg niet voorkwam. Om vervolgens terug te grijpen naar begrippen als rede en ratio die gelden als hoger dan het verstand. Het vermogen intelligentie illustreert ze aan de hand van de uitleg van twee hoofdpersonen, Alfred Binet (1857-1911) en Howard Gardner (1943).

Op een bijzonder inlevende wijze gaf ze een korte schets van de geschiedenis en het ontstaan van het begrip intelligentie en hoe Binet en Howard dit begrip benaderden. De benadering van intelligenties door Gardner werd met aanschouwelijke voorbeelden uit eigen ervaring en voorbeelden uit het boek 'Roeien met je oren' uitgelegd, aangevuld met een aanstekelijk vleugje humor.

Bij het verlaten van het kerkgebouw werd ik buiten aangesproken door een mevrouw die de lezing ook had bezocht. Terwijl ze de fiets uit het rek haalt vraagt ze: "U bent die meneer van het boek. Wat vond u van de lezing?"

Ik vertelde haar samenvattend mijn bevindingen en dat ik alle 8 intelligenties gedurende de gehele lezing aan mij voorbij had zien komen. Bij binnenkomst van het kerkgebouw werd ik op een hartelijke wijze ontvangen door Marian Mackay (voorzitter) en Jouke Krediet (koster en pianist). De interpersoonlijke intelligentie werd meteen voelbaar.

Wandkleed, Toop Dingemans. Walkartkerk, Zeist

 

Ik vertelde Jouke dat ik geraakt werd door het wandkleed, voor in de kerk. Een kunstwerk van mevrouw Toop Dingemans uit 1995. Het is een fascinerend wandkleed van kleine kleurige doekjes die als geheel een gang naar het goud/geel licht voorstelt. De visuele intelligentie (ontwerp, kleurenspel) van de maakster kwam hier duidelijk naar voren, maar ik realiseerde mij ook de lichamelijk-kinesthetische intelligentie (fijne motoriek) van haar bij het maken van dit wandkleed. Dit moet monnikenwerk zijn geweest. Jouke gaf op een retorische wijze blijk van de linguïstische intelligentie. Het ontwerp van het wandkleed is geïnspireerd door het interieur van de basiliek Sainte Marie Madeleine in Vézelay (Frankrijk). Terwijl hij vertelde zag ik dat hij er in gedachte was. Jammer genoeg werd zijn intrapersoonlijke betoog voortijdig afgebroken met de binnenkomst van andere gasten.

De lichamelijk-kinesthetische intelligentie zie je ook terug in het werk van de maker van het spreekgestoelte. Een prachtig handgemaakte katheder van gevlamd hout, waaruit het antroposofische en jugendstil karakter spreekt.

Jouke aan de vleugel, waarbij hij o.a. een werk van Mendelssohn ten gehore bracht. De muzikale intelligentie van Jouke was niet alleen hoorbaar tijdens zijn pianospel en de zang van de toehoorders, maar kwam ook tot uiting in het enthousiasme van Froukje bij de benadrukking van bijzondere aandachtsmomenten in haar presentatie (getuige het ritme, de toonhoogte en het volume van haar stem).

De linguïstische intelligentie herkent men dan in haar expressieve wijze van vertellen en het beheersen van de retoriek waarmee Froukje haar toehoorders in het verhaal aan zich bindt. In een kerkgebouw speelt verstaanbaarheid een belangrijke rol en dan is articulatie in een ruimte met nagalm een vereiste.  En niet te vergeten de momenten van oorverdovende stilte bij de toehoorders, bijvoorbeeld tijdens haar verhaal van de ontmoeting tussen de abt en de oude rabbi.  Bij terugkeer in de abdij heeft de rabbi met zijn vragen de abt en zijn monniken aan het denken gezet: wie van hen is mogelijk de nieuwe komende Messias?

En natuurlijk mag de logisch-mathematische intelligentie tijdens de lezing niet ontbreken. De collecte mandjes werden uitgedeeld en een QR-code voor onderhoud van het gebouw werd nogmaals aangeprezen. Tja, ergens moet het vandaan komen.

Tot slot benadrukte Froukje nogmaals dat verstand, intelligentie en wijsheid niet op een hoop geveegd kunnen worden. "Bij sommigen", geeft ze als voorbeeld, "zit het verstand in de zakken, bij anderen gaat een uitleg het verstand te boven en weer anderen doen er verstandig aan.... Heel intelligente mensen zijn niet per definitie wijze mensen. Echter, heel wijze mensen zijn vaak ook heel intelligent." De toehoorders sloten zich hoorbaar instemmend, bij deze wijsheid aan.

De lezing is beëindigd en ik neem afscheid van Froukje. Ik heb het gevoel een belezen, wijze vrouw ontmoet te hebben. Dank je wel Froukje voor de uitnodiging. Als dank heb ik haar ons tweede boekje '8x Slimmer' en ons derde boek 'Verborgen en Vergeten talenten' overhandigd. En terwijl ik naar de uitgang loop word ik aangesproken door de meneer bij de tafel met de boekjes en brochures (en QR-code): "U hebt dat boek geschreven...?" En nog zonder mijn antwoord af te wachten, steekt hij twee duimen te lucht in. "Goed initiatief, meneer, goed initiatief".

Buiten, tegenover het kerkgebouw, kijk ik uit op een prachtig park, mooie hoge bomen, planten en struiken. Kijk, de laatste, de naturalistische intelligentie (aandacht en zorg voor wetenschap, zorg voor flora en fauna) is er ook.

De mevrouw op de fiets wenst mij nog een fijne zondag en ik stap in mijn auto. Op weg naar Limburg (nog 196km). Mijn verstand zegt mij dat ik voldoende tijd heb om na te denken. Mijn meervoudige intelligentie richt ik op het verkeer. En de wijsheid leert mij dat het niet draait om de vraag hoe intelligent je bent, maar dat het wijzer en stimulerender is om de volgende vraag te stellen: HOE ben jij intelligent?

Frits Schoeren MA, MIDAS Master-Mentor, Voorzitter Stichting aMI

(De genoemde boeken zijn verkrijgbaar via Stichting aMI.)