Mw. drs. Addy Manneke

Addy Manneke is geboren en opgegroeid in Yerseke (Zeeland). In Driebergen volgde ze aan de Academie 'De Horst' de opleiding cultureel werk. Daarna studeerde ze sociale wetenschappen (andragologie) aan de UvA in Amsterdam. 

Ze werkte in verschillende functies in vormingswerk op Kerk en Wereld en onderwijs, als agoog aan de huisartensenopleiding van de VU, en als stafdocent in het hoger beroepsonderwijs (lerarenopleiding) van de Hogeschool van Utrecht. 

 

In de jaren negentig rondde ze de studie theologie af aan de Hogeschool Holland in Diemen en was ze voor twee dagen per week verbonden aan de Walkartgemeenschap in Zeist. Daarna bleef ze werkzaam als gast-voorganger in verschillende afdelingen van Vrijzinnigen Nederland. Haar overdenkingen gaan meestal over actuele thema`s, waarbij ze oude bijbelverhalen verbindt met eigentijdse persoonlijke en maatschappelijke problemen en met literatuur en filosofie.

 

Sinds 1986 schreef ze vier boeken over uiteenlopende onderwerpen, eerst op haar vakgebied (agogiek en ethiek), later ook op basis van eigen ervaringen: Hart van slag (over boezemfibrilleren, 2005) en De bewuste stiefmoeder(2009). In 2012 verscheen Krasse Dames, een boek met levensverhalen van oudere sterke vrouwen.

 

Ze is getrouwd en moeder, stiefmoeder en grootmoeder.


Kerstavondoverdenking: vrede

Toen ik mijn kleinzoon van vijf vroeg of hij wist wat vrede was, keek hij mij niet-begrijpend aan en zei: ‘Dat weet ik niet, oma’. Gelukkig weet hij ook niet wat oorlog is.

Vrede op aarde zongen de engelen in het Kerstverhaal.

Vrede, Ik krijg haast een ongemakkelijk gevoel bij het woord. In het Engels zeggen we het makkelijker: peace, peace in our time. Vrede, nu? Terwijl er zoveel onvrede, geweld, terrorisme, oorlogen en verschrikkingen in de wereld zijn. Nee, ik ga het niet allemaal opnoemen, iedereen weet dat wel.

Natuurlijk kun je je met Kerst ook terugtrekken in je gezellig versierde huis, genieten van je vrije dagen, de mensen om je heen, lekker eten, of misschien in je eentje met mooie muziek, een mooi boek op de bank.

Maar het feit dat u hier bent betekent dat u een besef heeft dat Kerst meer te betekenen heeft. Misschien vraagt u zich ook af wat we in deze tijd nog kunnen met dat oude kerstverhaal. Dat verhaal, waarin engelen zingen over vrede op aarde. Je kunt vrede de kern van het kerstverhaal noemen. In ieder geval vond de schrijver ervan het blijkbaar belangrijk genoeg om het in het verhaal te vermelden.En hij zal ook heus wel geweten hebben dat vrede op aarde niet vanzelfsprekend is. Misschien juist daarom. De mens heeft agressie en geweld in zijn persoonlijke huishouding en er zijn altijd wel omstandigheden die geweld bevorderen. Maar het is evengoed waar dat het diep in het wezen van de mens zit dat zij/hij wil bijdragen aan het welzijn van anderen.

 

Maar als je denkt aan al die brandhaarden op de wereld en aan politieke leiders die liever ophitsen dan vrede stichten, en aan economische omstandigheden die bepalender zijn dan gerechtigheid, vrede en vrijheid, dan bekruipt je een gevoel van machteloosheid. Die grote toestanden kunnen wij toch niet beïnvloeden?

 

Nee, laten we reëel zijn, dat kunnen we niet. Niet in directe zin tenminste, niemand - zelfs de grootste machthebbers op aarde niet, als ze dat al willen. Het zal een gezamenlijk project van lange adem moeten zijn, en we kunnen steun geven aan maatschappelijke ontwikkelingen die de vrede bevorderen, ook al zie je daarvan niet direct resultaat.

 

Er wordt op deze wereld heel veel tijd, geld en energie besteed aan het voorbereiden en toepassen van oorlog en geweld. Er wordt wapentuig gemaakt en gekocht, soldaten getraind, troepen en wapens vervoerd. Als er eens net zoveel werd geïnvesteerd - las ik ergens - in het leren maken van vrede? Je moet van alles leren in je leven als je iets wilt bereiken, bijvoorbeeld als je goed wilt leren voetballen, een instrument bespelen, autorijden. Waarom zouden we niet kunnen leren hoe we kunnen bijdragen aan meer vrede op deze wereld? Dichtbij huis kan iedereen dat oefenen. Te beginnen met werken aan innerlijke vrede, vanuit het besef dat er een verband is tussen politieke vrede en innerlijke vrede. Innerlijke vrede heeft te maken met niet beheerst worden door innerlijke twijfel en spanning, met je geborgen en geaccepteerd voelen. Wanneer we onszelf accepteren, kunnen we ook makkelijker in vrede leven met andere mensen. Voor alle duidelijkheid: jezelf accepteren is niet roepen: ‘zo ben ik nu eenmaal’. Het is een heel proces dat vraagt om mildheid voor jezelf, omdat het een hele weg is met vallen en opstaan. Een weg die loopt via het werken aan zelfkennis, inclusief je zwakke kanten én om te leren niet gemakzuchtig de ander de schuld geven.

 

Voor zelfreflectie is nodig dat je tijd reserveert voor bezinning, voor stilte, voor nadenken. Met het verval van de invloed van de kerken zijn ook de activiteiten die gericht waren op het innerlijk leven en introspectie vaak uit de weg geruimd. Niet voor niets is er nu heel veel belangstelling voor bijvoorbeeld yoga en mindfulness, voor een verblijf in kloosters en heeft een tijdschrift als Happinez een grote oplage.

 

Stilte en zelfonderzoek geven je de mogelijkheden naar je eigen behoeften te luisteren en naar die van de ander. Onder de verwijten die je de ander maakt zitten vaak je eigen behoeften verscholen. Als je niet in staat bent om die te herkennen, te uiten en te begrijpen, en ook niet die van anderen raak je teleurgesteld, ontmoedigd of geirriteerd. Vroeg of laat leidt dat tot geweld, tegen onszelf of de ander. Als het bij het zoeken naar jezelf, zoals dat wel heet, blijft, kan het overgaan in

navelstaarderij. De binnenwereld kan verlicht worden door een verbinding met de buitenwereld en omgekeerd.

 

Wat kunnen we nog meer doen? Als volwassenen kunnen we eraan meewerken dat kinderen zich welkom en gewenst voelen en gestimuleerd om zich in vrijheid te ontwikkelen, opdat zij zo weinig mogelijk redenen hebben om later naar geweld te grijpen. We kunnen onszelf en anderen leren en helpen om met conflicten om te gaan. Niet door conflicten te vermijden of uit de weg te gaan, maar door te leren om vrede te bevorderen. Uit ervaring weten we wel dat ruzies en conflicten vaak voortkomen uit misverstanden, en onbegrip, niet onderkennen van je eigen werkelijke behoeften en die van de ander, uit je slecht uitdrukken en slecht luisteren. Met inlevingsvermogen en mededogen kom je een stuk verder.

In alle grote wereldreligies vormen deze een centraal punt. Helaas nogal eens overwoekerd door dogmatisme, uitsluiting en gelijkhebberiij.

 

Het kind Jezus wiens geboorte we vieren met Kerst, hield op volwassen leeftijd een toespraak op een berg, die daarom als titel de Bergrede kreeg, vroeger wel de zaligsprekingen genoemd. Een daarvan is: Zalig zijn de vredestichters. Daarbij gaat het niet om een hemels hiernamaals. Nee, de zaligheid, of het geluk, als dat woord u meer aanspreekt, ligt in het vrede stichten zelf.

Als je mensen tot elkaar weet te brengen dan merk je hoe goed je je daarbij voelt. Heel wat fijner dan wanneer je mensen tegen elkaar ophitst. Vrede stichten draagt sterk bij aan innerlijke vrede. Ook dat besef past bij het licht van Kerst en verwijst naar het verlangen naar verbondenheid en harmonie, dat diep van binnen in elke mens aanwezig is.