Sterk vrouwelijk leiderschap

Door	Dr. Froukje Wirtz
Data	22 oktober 2025
Tijd	14.30 - 16.30 uur
Plaats	Walkartcentrum, Kerkweg 19, Zeist
Opgave bij	Ineke Krediet, tel: 030-6923828 of via de contactpagina
Kosten	€ 7,00 voor leden en vrienden van de Walkartgemeenschap;   € 10,00 voor anderen. Er kan via QR-code betaald worden. Koffie of thee worden u aangeboden door de Walkartgemeenschap

Als je vraagt: “wie heeft hier de leiding?” wordt er meestal naar iemand anders gewezen. Vroeger vooral naar een man. Tegenwoordig veel naar een vrouw. Dat is al een hele evolutie.

                                     

Er heeft zich nog een evolutie in leiderschap afgespeeld. Van o.a. Ruth Cohn hebben we geleerd: “je bent je eigen leider”. Persoonlijk leiderschap wil dan zeggen: jezelf in beheer nemen.[i] Voor jezelf staan en gaan. Dat valt nog niet zo mee.

De evolutie of de ontwikkeling van sterk leiderschap betreft volgens mij vooral innerlijke bewegingen, dus zielenactiviteiten in de richting van persoonlijke kwaliteiten.

Meestal leggen mannen en vrouwen daarbij verschillende accenten.

In de lezing wil ik achtereenvolgens drie m.i. vooral vrouwelijke zielenkwaliteiten centraal stellen: het vuur, de toewijding en het

bemiddelende gesprek. Ik beschouw ze als kernkwaliteiten en gewenste prototypes van vrouwelijk leiderschap in ontwikkeling.

Vuur verwijst naar het oerelement dat ons warm houdt en beschutting biedt (verg. Hestia’s haardvuur[ii] ). Ook schenkt vuur licht, energie en levendigheid om iets nieuws / moois te beginnen. Dit in het besef dat het vuur ook kan omslaan in ellende en vernietiging.

Het tweede kernthema, de toewijding, zorgt voor gefocuste aandacht op werk, opdracht, professie, bezigheiden, hobby en meer. Die aandacht betreft de inhoud van de omhanden taak èn de betrokken mensen. Dit verwijst naar interesse en interactie: m/v; immers wie zou Sartre zijn zonder De Beauvoir of Betje Wolff zonder Aagje Deken?

Toewijding speelt zich af in een context van bestendiging en verandering. Psychologen en filosofen hebben zich met filosofische toewijding afgevraagd of het Zijn wonder, feit, werkelijkheid, verlangen of droom is. Er wordt verschillend over gedacht.

Soms ook betreft de toewijding een leer- of ontwikkelingsvraag: kan het ook anders?

Bestendige toewijding loopt gevaar als een moeilijkheid een probleem dreigt te worden; of als iets eigenlijk al een probleem is. Dan neemt de druk op de vraag kan het ook anders toe, want dan moet er echt iets veranderen.[iii]

Het bemiddelende gesprek, tenslotte, komt in beeld omdat wij goed met elkaar willen samenwerken en dit niet altijd even rimpelloos verloopt. Vaak moeten we toch door met elkaar. Wij en de wereld vormen immers een onscheidbaar netwerk, waarin we van elkaar afhankelijk zijn (ook al beweren we soms wat anders). Dus: diplomatieke gesprekken en onderhandelen om ‘er samen uit te komen’. In Amerika is daar ooit het woord mediation voor uitgevonden. Wij noemen het polderen. Ieder die met mediation bekend is kent Fisher & Ury: Excellent onderhandelen.[iv] Ook voor onderhandelen en het bemiddelende gesprek is er een ‘His-story’ en een ‘Her-story’; met een rolmodel voor deze tijd.[v]

 

Voor-beelden

De komende tijd ga ik op zoek naar drie uitzonderlijke vrouwen die in hun werk en/of boeken voor mij voor-beelden waren of zijn met betrekking tot vuur, toewijding en het bemiddelende gesprek of de dialoog. In de lezing vragen we ons af hoe zij die kwaliteiten zich hebben eigen gemaakt en wat wij ervan kunnen leren voor onze eigen persoonlijke ontwikkeling [vi]

 

_________________________________________

[i] Wirtz, Froukje D. (1997). Persoonlijk leiderschap . De bijdrage van de persoonlijkheidspsychologie van Pieter van de Griend aan arbeidsorganisaties. Thesis Publishers. pp 65-79.

[ii] Wirtz, Froukje D. & Annelies Idenburg-van Iperen (2004). Hestia’s haardvuur. Negen vrouwenportretten als inspiratie voor (organisatie-) ontwikkeling en leiderschap. Scriptum Management.

[iii] Watzlawick, Paul, John Weakland & Richard Fisch (1974). Het kan anders. Over het onderkennen en oplossen van menselijke problemen. Van Loghum Slaterus.

[iv] Roger Fisher, William Ury & Bruce Patton (1981, zesde druk). Excellent onderhandelen. Veen.

[v Danielle van Dijk en vele anderen (2024). Van His-story naar Her-story. Sterke vrouwen uit de geschiedenis en het heden. Rolmodellen voor deze tijd. Cichorei. In dit boek schreef Froukje Wirtz over Simone de Beauvoir, Hannah Arendt en Nina Power (pp.206-225).

[vi] Doorn, Adrianne van (2023). Ontwikkelingskunde. Duurzame ontwikkeling van mens en organisatie faciliteren. Gompel&Svacina.