Bestaansverheldering

Samenvatting

Ook al beseffen wij dat noch theologische noch wijsgerige stelsels ons nog afdoende kunnen overtuigen, toch zoeken wij naar antwoorden op onze levensvragen. We hebben behoefte aan een verheldering van ons bestaan.

Nu lijkt het mij toe dat er door allerlei denkers gedachten zijn en worden aangedragen die ons inzicht in het leven verdiepen. Zo zijn er vier te noemen om ons hiertoe nu te beperken.

Zo heeft Ronald Dworkin in zijn boeiende boek ‘Religion without God’ duidelijk gemaakt dat mensen met een religieus besef het universum als mooi ervaren. Mooi betekent in dit verband imponerend als een geordend geheel.
Dat is wat grote geleerden als Einstein hebben ervaren bij hun studie van het heelal. En vervolgens ervaren mensen met een religieus besef dat het leven waarde heeft. Het leven is waard geleefd te worden en men moet van zijn leven het beste zien te maken.
Het is opmerkelijk dat Dworkin hiermee een paar wezenlijke punten noemt die mensen met een religieus besef gemeen hebben, waarbij een eventueel geloof in God van secundaire betekenis wordt. Gelovigen en ongelovigen komen dichter tot elkaar, hetgeen ds. Carel ter Linden ook reeds opmerkte.

Vervolgens is communicatie tussen mensen van zeer grote betekenis. Het was de wijsgeer Karl Jaspers die dat zeer duidelijk in het licht stelde in veel van zijn boeken. Wij mensen hebben elkaar nodig en kunnen steeds leren van de inzichten van anderen.

En tenslotte is er het inzicht van Albert Schweitzer dat ten diepste ethiek bestaat uit het eerbiedigen van alle leven, voor zover mogelijk. Hij zag in dar soms leven moet worden beëindigd om ziekten te bestrijden of te voorkomen. Maar dat neemt niet weg dat wij mensen eerbied moeten betonen voor het leven van mens, dier en plantenrijk.