Walkartgemeenschap Zeist, Kerkweg 19-23, 3701 Zeist
Walkartgemeenschap Zeist, Kerkweg 19-23, 3701 Zeist
Godsdienstfenomenoloog, studie theologie in Leiden. Promotie aldaar (1977).
Rob Nepveu behoort tot de religieus-humanistische stroming binnen Vrijzinnigen Nederland.
De vrijzinnig-Christelijke traditie vormt een belangrijke inspiratiebron voor deze stroming naast andere, waaronder vooral ook de Westerse filosofie.
1)
Alweer vele jaren geleden bedacht de VVD-politica Haya van Someren de slogan ‘Gewoon jezelf zijn’ om het liberalisme te kenschetsen. Maar die eenvoudige woorden roepen meteen allerlei vragen op. Gewoon jezelf zijn veronderstelt vrijheid. Maar wat houdt vrijheid in?
Isaiah Berlin, politiek filosoof, maakte een verschil tussen negatieve vrijheid en positieve vrijheid. De eerste is de ruimte die de overheid aan mensen laat om die zelf in te vullen. Bij positieve vrijheid gaat het om degenen die de hem/haar toegestane vrijheid gestalte geeft. Berlin stond een liberale politiek voor, maar onderkende de grenzen aan de vrijheid. Onbeperkte vrijheid kan alleen maar leiden tot chaos. Gewoon jezelf zijn legt alle nadruk op het individu. Het ‘ik’ staat voorop; het ‘wij’ wordt gemakkelijk vergeten.
2)
Het Orakel van Delphi had een tempel. Op het voorste gedeelte trof men de woorden, vertaald in het Nederlands: ‘ken uzelf’.
Is kennis van anderen vaak moeilijk, zelfkennis is eveneens een heel probleem. In zijn bijzonder goed geschreven roman ‘Het gewicht van woorden’ van Pascal Mercier (pseudoniem voor Peter Bieri, Bern 1944) gaat de schrijver diep in op de vraag naar de identiteit van de mens. Bieri was hoogleraar wijsbegeerte aan de Vrije Universiteit van Berlijn. Tal van wijsgerige thema’s vindt men terug in zijn boek, maar dan dus verwerkt in verhalen. Hij laat verschillende personages zoeken naar hun specifieke identiteit en laat zien hoe de mens op dit punt een zoekende blijft. Hij raakt ook het aspect aan van het recht op een zekere privacy, een innerlijk privédomein. Dat is iets waarop ook Albert Schweitzer al had gewezen. Mercier geeft ook, zoals de titel van zijn boek laat zien, veel aandacht aan het gewicht van woorden en hun klank. Hij verbindt dit alles met het probleem van het vertalen van teksten uit de ene naar de andere taal. Vertalen is altijd vertolken. Dat geldt voor woorden naar ook voor muziekstukken. Woorden kunnen echter als het om het zijnsmysterie gaat er slechts naar verwijzen, maar ze kunnen dit niet beschrijven.