Mr.drs. Johan de Wit

Mr. drs. Johan de Wit is onze voorganger. Hij is in Leiden en in Kampen opgeleid tot jurist en theoloog. Naar eigen zeggen heeft hij zijn theologische studie ervaren als een heel uitgebreide cursus algemene ontwikkeling.

 

De verbeelding waartoe de menselijke geest in staat is, blijft hem verwonderen en vanuit die verwondering spoort hij ons aan tot zelfonderzoek.

Alles begint en eindigt bij het kennen van jezelf en wat ons is overgeleverd uit de oude boeken en met name de leringen en uitspraken van Jezus helpen ons daarbij. Door het filter van de man uit Nazareth kunnen wij de wereld anders zien dan wij gewend zijn en dat is, aldus Johan de Wit, het grote geheim van religieus zijn.

 

De vrijzinnigheid is voor hem de enige geloofsrichting waarin het raadsel van de verhouding tussen God en mens en ons bestaan in deze wereld op een aanvaardbare en voorstelbare manier ter sprake gebracht wordt.


Overdenkingen:
hoe te leven
19 januari 2025
een kerstverhaal
25 december 2024
kerstoverdenking
25 december 2024
Herdenking overledenen
17 november 2024
De wonderbaarlijke visvangst
20 oktober 2024
de onrechtvaardige rentmeester
22 september 2024
Godsbeelden
16 juni 2024
Pinksteren
19 mei 2024
religie en natuur
21 april 2024
Pasen
31 maart 2024
De zaaier
18 februari 2024
De plaats die je inneemt
21 januari 2024
licht en liefde
25 december 2023
de rijke jongeling
19 november 2023
In de storm
22 oktober 2023
De grensoverschrijdingen van Jezus
10 september 2023
De zaligsprekingen
18 juni 2023
Het vijfde gebod (eert uw vader en moeder)
14 mei 2023
paasoverdenking
09 april 2023
Oordelen
19 maart 2023
De schepping
19 februari 2023
schepping of evolutie
22 januari 2023
kerstoverdenking 2022
25 december 2022
Het offer van Abraham
20 november 2022
Zorgen voor de dag van morgen
16 oktober 2022
De menselijke geest
18 september 2022
herbezinning
04 september 2022
Pinksteroverdenking
05 juni 2022
De Christus van Paulus
15 mei 2022
Paasoverdenking
17 april 2022
Jotam
20 maart 2022
De onzekerheid van de ziel
20 februari 2022
Overdenking (Jezus en de armen)
16 januari 2022
Kerstoverdenking Zeist
25 december 2021
Grenzen van het ego
12 december 2021
Ruth
21 november 2021
Twijfels
17 oktober 2021
Overdenking (Jeremia en Jezus)
19 september 2021
Overdenking (David en Goliath)
15 augustus 2021
demonen
13 juni 2021
Pinksteroverdenking
23 mei 2021
Kerstoverdenking 2020
25 december 2020
150 jaar vrijzinnigheid
22 november 2020
De rijke jongeling
18 oktober 2020
Omgang met elkaar
20 september 2020
overdenking
16 augustus 2020
de creativiteit van eva
21 juni 2020
Paasboodschap 2020
12 april 2020
overdenking Jezus
16 februari 2020
Overdenking Simson
19 januari 2020
kerstoverdenking
25 december 2019
de vrijheid van Paulus
15 december 2019
overdenking
24 november 2019
spiritualiteit toen en nu
20 oktober 2019
Overdenking (wantrouwen machthebbers)
15 september 2019
klein en groot
01 september 2019
Pinksteroverdenking
09 juni 2019
de vrouw
19 mei 2019
de zin van religie
20 januari 2019
spiritualiteit van kerst
25 december 2018
Het kinderpardon
09 december 2018
Vertrouwen
09 december 2018
overdenking (verlies van godsbeelden)
25 november 2018
Overgangen
21 oktober 2018
De anderen
02 september 2018
De richting van je leven
17 juni 2018
Overdenking Pinksteren (bezinning)
20 mei 2018
paasoverdenking
01 april 2018
innerlijke tegenkracht
18 maart 2018
De verlamde man
19 februari 2018
Toren van Babel
21 januari 2018
Kerstoverdenking
25 december 2017
Job
26 november 2017
De zondebok
15 oktober 2017
Het tiende gebod
17 september 2017
vrijheid
03 september 2017
overdenking Pinksteren
04 juni 2017
Meimaand Mariamaand
14 mei 2017
Overdenking Pasen 2017
16 april 2017
Blijf niet staren op wat vroeger was
19 maart 2017
Het nut van religie
19 februari 2017
overdenking kerst
25 december 2016
Beloften
11 december 2016
De roeping van Mozes
20 november 2016
Licht
16 oktober 2016
De ongrijpbaarheid van de liefde
18 september 2016
Schuld en schaamte
03 juli 2016
Angst
19 juni 2016
Pinksterpreek
15 mei 2016
Paaspreek
27 maart 2016
De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan
21 februari 2016
Het vijfde gebod
17 januari 2016
Kerstpreek 2015
25 december 2015
Menselijk tegenover
21 juni 2015
De trooster, heilige geest
17 mei 2015
Macht
15 maart 2015
Grondhoudingen van het koninkrijk
15 februari 2015
Kerstpreek 2014
25 december 2014
Richteren11: 29-35
16 november 2014
Correcties van de ziel
19 oktober 2014
Lazarus
21 september 2014
Licht
18 mei 2014
Paaspreek 2014
20 april 2014
De heilige geest
16 maart 2014
De bruiloft te Kana
16 februari 2014
De verloren zoon
19 januari 2014
Identiteit
17 november 2013
Eerbied voor de schepping
20 oktober 2013
Onze schaduw
15 september 2013
De ander
16 juni 2013
Pinksterpreek
19 mei 2013
Luchtfietserij
21 april 2013
Paaspreek 2013
31 maart 2013
Het koninkrijk van Jezus
17 maart 2013
Bildung
17 februari 2013
Wetenschap en wijsheid
27 januari 2013
kerstpreek 2012
25 december 2012
Wat blijft en voorbijgaat
18 november 2012
Geest
21 oktober 2012
Religie
16 september 2012
Verlangen naar eenheid
17 juni 2012
Het buitenissige
20 mei 2012
De kunst van het liefhebben
18 maart 2012
Verwachtingen
19 februari 2012
Idealisme
29 januari 2012
kerstpreek 2011
24 december 2011
Mens en tijd
20 november 2011
Vrijzinnigheid
16 oktober 2011
Wat beweegt ons?
04 september 2011
Het verlangen naar macht
15 mei 2011
Het verlangen naar macht
17 april 2011
Religie en wetenschap
20 maart 2011
Beeldvorming
20 februari 2011
De grenzen van het ego
23 januari 2011
Kerstpreek 2010
25 december 2010
Richting zoeken
27 november 2010
Metamorfosen
21 november 2010
Het goede leven
19 september 2010
Het 7e zegel
20 juni 2010
Hoeders
18 april 2010
Het onzichtbare christendom
21 maart 2010
Mozes
21 februari 2010
Simson
17 januari 2010
De Christus
15 november 2009
Hebben en zijn
18 oktober 2009
Een eigen weg
06 september 2009
Bevrijding door liefde
05 juli 2009
De verborgen Jezus
21 juni 2009
Leven in verhalen
17 mei 2009
Betekenis van het Evangelie
19 april 2009
De ander
15 maart 2009
Geest van de waarheid
15 februari 2009
God als geheim in ons leven
25 januari 2009
Kerstpreek 2008
25 december 2008
Verzet en overgave
21 december 2008
Tien geboden
16 november 2008
Relatie mens/natuur
19 oktober 2008
Het mysterie mens
21 september 2008
De geest
18 mei 2008
Liefde als leidraad
20 april 2008
Symbolen
13 april 2008
Exodus
30 december 2007
De 2e kant van de mens
16 december 2007
Geloven in de toekomst
09 december 2007
Natuur
02 december 2007
Trouw aan jezelf
26 november 2007
Projectie
19 november 2007
Geloof, hoop en liefde
12 november 2007
Vergeving
05 november 2007
Het leven als geschenk
28 oktober 2007
Ziel en geest
21 oktober 2007
Hoop
14 oktober 2007
Onderweg
07 oktober 2007
Martha en Maria
30 september 2007

Overdenking Simson

Kern van de overdenking (Simson)

Uiteindelijk worden de liefdesrelaties van Simson met veel vertoon van geweld verbroken. Want Simson kan één ding niet: hij kan zich niet toevertrouwen aan een ander mens. Hij durft niet te zeggen wie hij is, waarin zijn kracht echt wortelt en hoe hij zijn kwetsbaarheid kan laten zien. Zich geven aan een ander waardoor die ander zich aan hem geeft, hij kan het niet opbrengen. Maar liefde bestaat alleen waar mensen wederzijds en onvoorwaardelijk op elkaar vertrouwen. Anders gezegd: een gewoon mens durven zijn, daar is in relaties meer moed voor nodig dan voor het plegen van heldendaden.

 

Overdenking

Kuitert schreef eens in een van zijn boeken dat je, als je je kleinkinderen wilde voorlezen uit de bijbel, dat je dan het boek Richteren moest voorlezen. Het staat vol met sagen over helden die de meest wonderlijke avonturen beleven.

 

Nu zijn we allemaal kleinkinderen geweest, maar voor diegenen die door hun opa en oma niet zijn voorgelezen uit het door Kuitert aanbevolen boek Richteren, moet ik eerst iets vertellen over de rechter Simson. Wat de bijbel over deze figuur schrijft, is te lang om voor te lezen, daarom nu eerst een beknopte versie van het Bijbelverhaal.

 

Simson is een Nazireër en Nazireërs mochten hun hoofdhaar niet afscheren. Hij beschikt over enorme lichaamskracht en die kracht gebruikt hij ook vaak in zijn strijd met de Filistijnen, een volk waarmee zijn eigen volk voortdurend in oorlog is. Maar hij kiest zijn vrouwen voortdurend uit dit vijandige volk. Zijn eerste vrouw woont in Timna en op weg daarheen valt een leeuw Simson aan die hij met zijn blote handen verscheurt. Als hij later op die weg het kadaver van de leeuw aantreft, ziet hij dat er een bijennest in de open bek van de leeuw is gemaakt. Later in het verhaal bezoekt hij een publieke vrouw in Gaza. En de Filistijnen vergrendelen de deuren van de stadspoort om Simson te beletten de stad te verlaten Maar Simson rukt de manshoge poort uit zijn hengsels en sleept de deuren een bergtop op. 60 kilometer van Gaza naar Hebron.

 

Nog weer later ontmoet hij de filistijnse Delilah, die voortdurend aan hem vraagt wat toch het geheim is van zijn geweldige kracht. Uiteindelijk vertelt hij haar dat hij zijn kracht zal verliezen als zijn haar wordt afgeschoren en dat wordt hem noodlottig. In zijn slaap knipt zij zijn haren af, de Filistijnen nemen hem gevangen en maken hem blind door hem zijn ogen uit te steken. Blind en krachteloos gemaakt tonen zij hem aan het filistijnse volk tijdens een offerfeest in de tempel van een van hun heidense goden. Simson staat tussen twee pilaren in en vraagt God om hem nog één keer zijn kracht terug te geven. God verhoort zijn gebed en Simson duwt de pilaren omver. De tempel stort in en hij sterft onder het puin, samen met duizenden Filistijnen. Dat is in grote trekken de heldensage van Simson zoal die in de bijbel wordt beschreven.

 

Als een rode draad lopen door het verhaal drie liefdesgeschiedenissen met een tragische afloop. De tragedie van Simson in zijn zoektocht naar de liefde voltrekt zich in drie fasen. De eerste vrouw van Simson is een mooie vrouw in Timna waarmee hij tegen de wil van zijn ouders wil trouwen. Op weg naar haar huis is er dan de ontmoeting met de leeuw die door Simson wordt gedood. Zoals in zoveel sprookjes en mythen is er op weg naar de geliefde een heldendaad nodig. De leeuw wordt door Simson verscheurd en het is een directe verwijzing naar het bedwingen van de gewelddadige driften in onszelf. Die driften moeten worden bedwongen en als dat gelukt is komt uit wat gedood is nieuw krachtvoer. Dat is hier ook het geval, want de leeuw is later de woning van een bijenkolonie die zoete honing produceert.

 

Maar hiermee houdt het niet op, want het doden van de leeuw en het bijennest zijn alleen maar bouwstenen voor de tragische afloop van deze liefdesgeschiedenis. Er wordt een groots huwelijksfeest aangericht en de dertig filistijnse bruiloftsgasten willen weten wie en wat voor man Simson, deze vreemde in hun midden is. Want hij is en raadsel voor ze. Waarom zoekt deze man een vrouw uit een volk dat hem vijandig is gezind, wat drijft hem om dit te doen?

 

Simson is niet van plan om vijandige vreemden te vertellen hoe hij in elkaar steekt en wat zijn mogelijke drijfveren zijn en geeft ze daarom een raadsel op. Het is sterk en het verslindt altijd, nu biedt het een maal van zoetigheid. Als ze het raadsel oplossen, krijgen alle dertig gasten een stel onder- en bovenkleren, maar als het niet oplossen moeten ze Simson hetzelfde geven.

 

Ze kunnen het raadsel niet oplossen, natuurlijk niet zou je zeggen want hoe moet je erop komen dat het hier gaat om een gedode leeuw met een bijennest, en ze zetten de bruid van Simson onder druk. “Haal hem over om het raadsel te vertellen, anders steken we je huis in brand”. En de bruid huilt zeven dagen lang omdat Simson haar het raadsel niet wil vertellen. Uiteindelijk vertelt hij het haar uit medelijden en de dertig bruiloftsgasten komen op de zevende dag triomfantelijk voor de dag met de oplossing: Wat zou er zoeter zijn dan honing en sterker dan de  leeuwen koning?

 

Het is de inleiding tot de tragische afloop van het eerste liefdesavontuur van Simson. Na enige omzwervingen in het land van de vijand komt hij terug bij zijn vrouw om daar tot de ontdekking te komen dat zijn schoonvader haar weggeven had aan een ander en hem in de plaats daarvan haar jongere zuster aanbiedt. Woedend steekt hij de akkers van de Filistijnen in brand, wat weer tot gevolg heeft dat de geschoffeerde Filistijnen het huis van zijn schoonvader in brand steken omdat die schoonvader de wraak van Simson had uitgelokt. De vrouw van Simson en zijn hele schoonfamilie komen erbij om. Het is kennelijk niet alleen gevaarlijk voor Simson om verliefd te worden, maar voor iedereen die zich met hem inlaat. Na enige omzwervingen – hij slaat ook nog even duizend Filistijnen dood met een ezelskinnebak – komt hij aan in Gaza om een publieke vrouw te bezoeken.

 

De korte episode met de publieke vrouw in Gaza (de bijbel spreekt altijd over hoer, maar ik heb een hekel aan dat woord), is er ook weer een teken van hoe innerlijk tegenstrijdig en verscheurd Simson is als het gaat om het zoeken van de liefde. De publieke vrouw is weer iemand in vijandig gebied en als Simson verneemt dat men hem gevangen wil nemen, vlucht hij niet gewoon, maar vernielt hij de stadspoorten. Ook hier weer: hij zoekt de liefde niet binnen zijn volk, want dan heeft hij misschien te maken met een vrouw die hem kan doorgronden. En als de erotische episode voorbij is, dan eindigt die met geweld. Simson kan niet verdragen dat het buitenissig avontuur een gewoon einde zou vinden, hij moet zijn eigen aandriften die hem aanzetten tot zijn onverstandige daden vernietigen. De stadspoort als symbool voor zelfbeheersing die hem in toom zou moeten houden, moet het ontgelden. Simson is zichzelf een raadsel en reageert er steevast op met agressie en geweld. Het is een patroon dat we ook tegenkomen in moderne tijden met moderne sterke mannen.

 

Na het intermezzo in Gaza herhaalt zich de geschiedenis van Simson die op jacht is naar de liefde. Alleen wordt het nu helemaal anders. De vrouw met wie hij het nu aanlegt, is Delilah. Zij is anders dan de bruid in Timna en de vrouw in Gaza. Zij is de enige vrouw in de Simson sage met een naam. En zij is geen bedreiging voor hem omdat zij bang is voor de wraak van haar volksgenoten zoals de vrouw in Timna, maar omdat ze corrupt is en zij voor de uitlevering van Simson geld zal ontvangen. Delilah is een echte trouweloze vrouw, die de held met haar schoonheid betovert. Zij is een verleidelijke vrouw en een doortrapte verraadster.

 

De afloop kennen we. Delilah slaagt in haar opzet en Simson wordt gevangen genomen.

 

De opeenvolgende gebeurtenissen in mythen en sagen kun je lezen als de geschiedenis van een innerlijke ontwikkeling. De aaneenschakeling van de drie relaties met een vrouw in de vertelling van Simson kun je precies zo lezen als een afdaling naar de ondergang. Eerst is er sprake van een onmogelijk geworden huwelijk. Dan het pleziertje bij de vrouw in Gaza, opnieuw in een vreemd land. En vervolgens de gevaarlijke romance met Delila, die uiteindelijk tot zijn ondergang leidt.

 

Het verhaal van Simson eindigt met  de blind geworden held die op een feestdag de hele tempel en de feestzak van een vreemde God verwoest. Hij brengt ze allemaal om en rukt zichzelf daarmee uit het leven. Hij, die tot het ongeluk vervloekt lijk te zijn, zal uiteindelijk zijn grootste triomf vieren in de vernietiging van iedereen.

 

Simson is een van de bekendste personages uit de bijbel, juist door zijn volstrekt wonderbaarlijke karakter. Hij is zo op het eerste gezicht in alles enorm. Hij slaat erop los, hij slaat dood, hij is een onvermoeibare minnaar en hij beschikt over bovenmenselijke krachten. Hij prikkelt onze fantasie. Je hoeft niet veel moeite te doen om Simson ook vandaag tegen te komen. In de filmindustrie kom je hem tegen als James Bond of een eenzame krijger. Een man die in het land van de vijand wonderbaarlijke daden verricht, een vluchtige minnaar die steeds door vrouwen in gevaar gebracht kan worden maar op het nippertje zegeviert. Op RTL 7 een zender die pretendeert er “meer voor mannen “ te zijn, kom je de Simsontypes in allerlei gedaanten tegen. Het enige verschil met Simson is dat  helden als Rambo en Bond moeten overleven voor de volgende film.

 

Maar onder het Bijbelverhaal zit een diepere laag dan een opsomming van heldendaden. Want in dit verhaal is het steeds het zoek naar een onmogelijke liefde die Simson parten speelt. Hij is steeds op zoek naar een liefdesrelatie die niet bij hem past, want het is altijd een vrouw van een ander en vijandig volk dei hij opzoekt. En altijd als hij zo’n vrouw ontmoet dreigt er voor hem doodsgevaar, verraad, overweldiging, blindheid en de dood. Waarom begeeft hij zich in die situaties, waarom is het steeds weer de liefde die alle krachtpatserij en heldhaftigheid ten spijt, de ondergang van de held dreigt te worden?

 

Uiteindelijk worden zijn relaties met veel vertoon van geweld verbroken. Want Simson kan één ding niet: hij kan zich niet toevertrouwen aan een ander mens. Hij durft niet te zeggen wie hij is, waarin zijn kracht echt wortelt en hoe hij zijn kwetsbaarheid kan laten zien. Had hij dat wel kunnen doen, dan zou hem een ander lot beschoren zijn. Maar nee, hij kon het niet opbrengen om zijn wezen toe te vertrouwen aan de vrouwen die hij liefhad. Zich geven aan een ander waardoor die ander zich aan hem geeft, hij verhinderde het door zijn angst voor de liefde waarin zoiets gebeurt. Maar die liefde bestaat alleen waar mensen wederzijds en onvoorwaardelijk op elkaar vertrouwen. De les van Simson is dat tegenstellingen tussen mensen niet verdwijnen door heldendaden te verrichten, maar door gewoon een liefhebbend mens te durven zijn.